AKTUALNOŚCI

AKTUALNOŚCI

Tony Gatlif: Droga znaczy wolność

© Exils, dir Tony Gatlif, dis Pyramide International

Pełnia życia, muzyka, radość mimo wszystko, droga i wolność – to esencja kultury romskiej, z której Tony Gatlif tka swoje barwne obrazy. Ale są tutaj także inne, bardziej dojmujące motywy: prześladowanie, dyskryminacja, ucieczka, bieda, wygnanie z ojczyzny i nieutulona za nią tęsknota. Tony Gatlif to wszechstronny twórca – reżyser, scenarzysta, kompozytor, aktor i producent filmowy – który kieruje oko w stronę peryferii, oddając głos ich mieszkańcom. Bohaterowie jego filmów wywodzą się z różnych kultur i środowisk, dialogi są prowadzone w wielu językach, a muzyka i taniec to pełnoprawni aktorzy.

W siedmiu filmach Tony’ego Gatlifa, które zaprezentujemy na Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegi („Corre, Gitano” – 1982, „Gadjo dilo” – 1997, „Vengo” – 2000, „Exils” – 2004, „Wolność” – 2009, „Geronimo” – 2014, „Djam” – 2017), ich twórca za każdym razem nieco inaczej stawia pytanie o to, skąd pochodzimy i dokąd zmierzamy.

Tony Gatlif urodził się w 1948 roku w Algierze, który w tamtych czasach był pod panowaniem francuskim. Powiedzieć o nim, że pochodzi z wielokulturowej rodziny, to za mało. On jest wielokulturowością: jako algierski Francuz z matki Andaluzyjki i ojca Kabyla. Na początku lat 60. XX w., po odzyskaniu przez Algierię niepodległości, migruje do Francji, a jest wówczas nastoletnim analfabetą z pustymi kieszeniami, żyjącym na granicy prawa. W poszukiwaniu tożsamości zwraca się ku sobie i własnej kulturze.

Gatlif właściwie stale jest w drodze, a podróż staje się jego ojczyzną. Znakami rozpoznawczymi reżysera są płynne przejścia między gatunkami filmowymi, warstwa muzyczna i skierowanie się ku aktorom nieprofesjonalnym, którzy stanowią znaczącą część obsady. Podróżując, szuka motywów muzycznych – jak andaluzyjskie flamenco w „Corre, Gitano” i „Vengo”, tureckie rytmy w „Geronimo” czy rebetiko w „Djam”, ale też właściwych plenerów, w których umieszcza bohaterów takich jak on sam – ludzi, którzy wymykają się schematom.

Filmem otwierającym retrospektywę jest „Wolność” (2009) – piękny, przenikliwy, wspaniale opowiedziany, w którym najpełniej możemy ujrzeć to, co chce nam przekazać Gatlif o rdzeniu romskiej kultury i tożsamości. Reżyser osadza swoich bohaterów we Francji w czasach rządów Vichy, pokazując rozdźwięk jaki istnieje między próbami osiedlenia ludzi o wolnych duszach, a ich głęboką potrzebą bycia w drodze. Realizacja filmu o Samudaripen – romskim ludobójstwie, przemilczanej i słabo udokumentowanej części historii – była pragnieniem Gatlifa od początku jego kariery.

Dla Romów przemierzających europejskie trakty droga oznacza prawdziwą wolność, nawet pomimo wysokiej nieraz ceny, którą trzeba za nią zapłacić.

Szczegółowy program już wkrótce.

15. Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi odbywa się w dniach 31 lipca – 8 sierpnia 2021 r. w Kazimierzu Dolnym i Janowcu nad Wisłą. Zachęcamy do śledzenia naszych newsletterów oraz profilu na FACEBOOKU, YOUTUBIE i INSTAGRAMIE.



« »

© Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi Kazimierz Dolny Janowiec nad Wisłą
REDAKCJA I PROJEKT: ALICJA SAWICKA | REALIZACJA: TOMASZ ŻEWŁAKOW